علوم پنجم ابتدایی محتوای آموزشی
| عوامل کاهش وافزایش جمعیت | 229 کیلو بایت | SWF | علوم پنجم ابتدایی | ||
| زنجیره غذایی | 226 کیلو بایت | SWF | علوم پنجم ابتدایی | ||
| راه های انتقال بیماری | 493 کیلو بایت | SWF | علوم پنجم ابتدایی | ||
| مراحل رشد باکتری | 209 کیلو بایت | SWF | علوم پنجم ابتدایی | ||
| زلزله | 254 کیلو بایت | SWF | علوم پنجم ابتدایی | ||
| تشکیل فسیل | 221 کیلو بایت | SWF | علوم پنجم ابتدایی | ||
| کشش فنر | 271 کیلو بایت | SWF | علوم پنجم ابتدایی | ||
| تعادل | 166 کیلو بایت | SWF | علوم پنجم ابتدایی | ||
| نیرو | 153 کیلو بایت | SWF | علوم پنجم ابتدایی | ||
| بخارآب | 195 کیلو بایت | SWF | علوم پنجم ابتدایی | ||
| حرکت ملکولها | 179 کیلو بایت | SWF | علوم پنجم ابتدایی | ||
| حل شدن | 74 کیلو بایت | SWF | علوم پنجم ابتدایی | ||
| تراکم پذیری مواد | 85 کیلو بایت | SWF |
زمین پویا
زمین پویا
فیلم بالا حرکت صفحه های زمین را از ۲۰۰ میلیون سال پیش
تا الان نشان می‌دهد.
زمین از صفحه ها (plat) تشکیل شده است٬ این صفحه ها که در واقع پوسته زمین را تشکیل میدهند بر روی خمیر کره در حال حرکت هستند و باعث پویایی زمین می‌شوند.
به وجود آمدن کوه‌ها و دره‌ها٬ دریاها و دریاچه‌ها و تمام پستی و بلندی های سطح زمین به خاطر همین حرکت است.
البته آتشفشان‌ها و زلزله‌ها نیز به خاطر همین حرکت ها به وجود می‌آیند.
نمونه سئوال بخش انسان و محیط زیست
1-گیاهان با استفاده از چه چیزی غذا سازی می کنند؟
2- غذایی که گیاهان می سازند را چه کسانی به مصرف می رسانند؟
3- گوشت خوران از چه چیزی استفاده غذایی می کنند؟
4- گوشت خوران به طور غیر مستقیم از چه چیزی استفاده غذایی می کنند؟
5- چشمه انرژی لازم برای بدن مهم جانوران چیست؟
6- چه چیزهایی تولید کننده مواد غذایی هستند؟
7- مصرف کننده به چه جانورانی می گویند؟
8- زنجیره غذایی چیست؟
9- یک زنجیره غذایی از چند قسمت تشکیل شده است؟
10- قسمت های مختلف زنجیره غذایی را نام ببری.
11- چه قسمتی رابط بین گیاه و گوشت خوار است؟
12- چرایک جانور یا گیاه غذای چند جانور مختلف می باشد؟
13- شیکه غذایی چیست؟
14- انسان در شبکه های غذایی چه نقشی دارد؟
15- کشتن مار های یک منطقه چه تأ ثیری بر کل منطقه دارد؟
16- محیط زیست یعنی چه؟
17- چند مورد از موارد محیط زیست اطراف خود را بنویسید.
18- بیشتر گیاهان و جانوران چگونه ساخته شده اند؟
19- ماهی برای زندگی در آب چه اندام هایی دارد؟
20- منابع طبیعی چیست؟
21- منابع طبیعی چند نوع هستند؟
22- منابع طبیعی زنده و غیر زنده را نام ببرید؟
23- منابع جبران شدنی یعنی چه؟
24- چند منبع جبران شدنی نام ببرید.
25- اکسیژنی که جانوران مصرف می کنند چگونه جبران می شود؟
26- منابع جبران نشدنی کدام منابع هستند؟
27- چرا می گویند خاک جبران شدنی نیست؟
28- جنگل جبران شدنی است یا جبران نشدنی و چرا؟
29- چرا در صورت استفاده نادرست از منابع طبیعی ، زندگی موجودات زتده با خطر روبرو می شود؟
30- هر یک از کار های زیر چه اثری بر محیط زیست دارد:
الف) قطع کردن در ختان جنگل :
ب ) آتش گرفتن جنگل:
ج) ریختن زیاله در محیط زندگی:
د) آلوده کردن هوا با دود کارخانه ها و وسایل نقلیه:
31- جمعیت را تعریف کنید.
32- تغییرات جمعیت چگونه به وجود می آید؟
33- چرا در طبیعت جمعیت گیاهان و جانوران معمولاً ثابت است؟
34- آیا جمعیت انسان ها هم همیشه یکسان است؟
35- آلودگی محیط زیست چگونه به وجود می آید؟
36- چه چیز هایی در معرض خطر آلودگی هستند؟
37- آب چگونه آلوده می شود؟
38- چه چیزی به صورت یک مشکل اساسی در مورد محیط زیست در آمده است؟
39- چه آبی بیشتر کثیف می شود؟
40- در محیط زیست ما بیشتر چه نوع آلودگی وجود دارد؟
41- بلند ترین صدای نا خوشایندی که می توان در محیط زیست بدون آسیب رسیدن به بدن آن را تحمل کرد چه صدایی است؟
بخش یازدهم: انسان و محیط زیست
درس علوم تجربی پنجم ابتدایی
بخش یازدهم: انسان و محیط زیست
غذاهایی که ما می خوریم انرژی لازم را برای بدن ما، برای نشستن، راه رفتن، حرکت کردن و صحبت کردن فراهم می کنند.
غذاهای ما به دو گروه تقسیم می شوند:
1- غذاهای گیاهی
2- غذاهای جانوری.
یعنی انرژی بدن ما از جانوران یا گیاهانی که می خوریم تأمین می شود. در سال های پیش آموختید که گیاهان با استفاده از نور خورشید غذاسازی می کنند و گیاه خواران از غذای ساخته شده گیاهان بهره می گیرند و جانوران گوشتخوار نیز از گیاه خواران تغذیه می کنند. همه جانوران زنده ای که از گیاهان تغذیه می کنند مصرف کننده نامیده می شوند. روابط غذایی موجودات زنده را زنجیره غذایی می نامند که از سه حلقه تشکیل شده است :یک تولید کننده و حقله های دوم به بعد مصرف کننده.
شبکه غذایی چیست؟
به تصویر صفحه 91 کتاب توجه کنید. در این تصویر یک شبکه نمایش داده شده یعنی شبکه ای که در آن جانداران مختلف از نظر غذایی به یکدیگر مربوطند که به آن شبکه غذایی می گویند. بنابراین هر یک از ما یک شبکه غذایی بزرگ هستیم. ما و همه گیاهان و جانورانی که غذای ما را تشکیل می دهند، این شبکه بزرگ را به وجود
می آوریم.
محیط زیست:
هر چه در اطراف شما وجود دارد و بر زندگی شما اثر می گذارد محیط زیست را تشکیل می دهد. محیط زیست جانداران مختلف شبیه هم نیستند. بیشتر جانداران و گیاهانی که در مناطق مختلف کرده زمین زندگی می کنند برای زندگی کردن در همان منطقه ساخته شده است. مثلاً جاندارانی که در جنگل می کنند نمی توانند در بیابان زندگی کنند.
اثر انسان بر محیط زیست:
همه چیزهایی که در طبیعت وجود دارند و انسان از آنها استفاده می کند منابع طبیعی نامیده می شوند. گیاهان و جانوران منابع طبیعی زنده و هوا، آب و خاک منابع طبیعی غیر زنده هستند. مثلاً تا به حال تصور کرده اید که چند بار می توان چمن را کوتاه کرد؟ چمن همیشه می تواند بخش های بریده شده خود را جبران کند و به همین دلیل همیشه در حال رشد است. این منابع که در صورت مصرف شدن خیلی زود جبران می شوند منابع جبران شدنی نام دارند. گیاهان و جانوران نیز در صورت بهره برداری صحیح می توانند جبران شوند. چون همه آنها معمولاً تولید مثل می کنند.
جمعیت:
به مجموع افراد یک نوع از جانداران که در جای خاصی زندگی می کنند جمعیت
می گویند.
تغییرات جمعیت:
در صورتی که افراد یک جمعیت هیچ تغییری نکنند و تعداد افراد جمعیت همیشه یکسان بماند هیچ فردی نمی میرد و هیچ نوزادی به دنیا نمی آید. ولی همین دو عامل مرگ و میر باعث ایجاد تغییر در جمعیت می شوند. در طبیعت جمعیت گیاهان و جانوران معمولاً ثابت می ماند چون عوامل کم کننده و زیاد کننده تقریباً به طور متعادل حرکت می کنند.
جمعیت انسان:
انسان بر خلاف سایر موجودات زنده می تواند از تأثیر عوامل کاهش دهنده یا افزایش دهنده جمعیت بکاهد. اگر انسان مواد اضافی یا انرژی هایی مانند گرما و یا صدا را به محیط زیست خود وارد کند و با آنها سلامتی جانداران را به خطر بیندازد، محیط زیست را آلوده کرده است. هوا، آب، خاک و مواد غذایی در معرض آلودگی قرار دارند. آبها نیز توسط ورود مواد زاید کارخانه ها، کودهای شیمیایی و سموم شیمیایی آلوده می شوند. امروزه آلودگی آبگیرها، دریاچه ها و تالاب ها به صورت یک مشکل اساسی برای محیط زیست در آمده است.
در محل زندگی به دلیل وجود سر و صداهای بلند که برای گوش مضر است، آلودگی صوتی وجود دارد. شنیدن صداهای بلند مانند صدای هواپیما و کامیون از نزدیک، برای سلامتی ما مضر است.
پرسش های بخش 11
جملات صحیح و ناصحیح را مشخص کنید. درست نادرست
1- انرژی بدن ما از گیاهان و جانورانی که می خوریم تامین می شود. ü
2- محیط زیست جانداران مختلف شبیه به هم است. ü
3- انسان برای وارد شدن به هر یک از محیط های زیستی در خود
تغییرات ایجاد می کند؟ ü
4- ما نیز جزئی از یک شبکه بزرگ غذایی هستیم. ü
5- باکتری های تجزیه کننده موجودات در شبکه غذایی تاثیری ندارند. ü
سئوالات تشریحی
به سئوالات زیر پاسخ کامل دهید:
1- کدام گروه از موجودات غذایی خود را می سازند؟
گیاهان
2-تولید کننده و مصرف کننده مواد غذایی یعنی چه؟
تولید کننده مواد غذایی گیاهان هستند که خودشان غذا می سازند و مصرف کننده ها انسان و جانوران گیاهخوار و گوشتخوار هستند.
3-منظور از زنجیره غذایی چیست؟
رابطه غذایی بین موجودات مصرف کننده و تولید کننده را زنجیره غذایی می گویند.
4-در هر زنجیره غذایی چند تولید کننده و چند مصرف کننده وجود دارد؟
یک تولید کننده و چند مصرف کننده
5-منظور از محیط زیست چیست؟
هر چیز که در اطراف ما وجود دارد و بر زندگی ما اثر می گذارد محیط زیست ما را تشکیل می دهد.
6-منظور از منابع طبیعی چیست؟
همه چیزهایی که در طبیعت وجود دارند و مردم از آنها استفاده می کنند منابع طبیعی هستند.
7-چه منابعی جبران شدنی هستند؟
گیاهان، جانوران، اکسیژن از منابع جبران شدنی هستند.
8-جمعیت چیست؟
به مجموع افراد یک نوع از جانداران که در جای خاصی زندگی می کنند جمعیت نامیده می شوند.
9-چرا جمعیت گیاهان و جانوران معمولاً ثابت می ماند؟
زیرا عوامل کم کننده و زیاد کننده جمعیت تقریباً به طور متعادل عمل می کنند.
10-چه چیزهائی محیط زیست را آلوده می کنند؟
مواد اضافی، خوراکی ها، دود و گرما و صدای اتومبیل ها و کارخانه ها، کودهای شیمیایی و سمی و جاری شدن فاضلاب خانه و کارخانه ها به درون آب ها باعث آلودگی آب ها و محیط زیست می شوند.
علوم پنجم ابتدایی بخش نهم – مبارزه پنهان
خش نهم – مبارزه پنهان
در زمان های قدیم، مردم دلیل بسیاری از بیماری های خود را نمی دانستند و از وجود میکروب (جانداران بسیار کوچک) که با چشم دیده نمی شود ولی باعث به وجود آمدن بیماری می شوند- مطلع نبودند. در آن زمان به دلیل عدم رعایت مسائل بهداشتی، بیماری به سرعت میان مردم پراکنده می شد و عده زیادی را می کشت.
میکروب چیست؟
میکروب جاندار خاصی نیست؛ بلکه باکتری ها، قارچ های ذره بینی و موجوداتی به نام ویروس را به طور کلی میکروب می نامند. ویروس ها از باکتری ها و قارچ ها بسیار کوچک ترند و می توانند در داخل بدن جانور یا گیاه به داخل سلول های موجودات زنده بروند، در آنجا تکثیر شوند و سلول را نکشند. ویروس ها فقط در داخل سلول زنده فعالیت دارند و نه بیرون از آن. آثار زنده بودن از خود نشان می دهند. هر نوع ویروسی فقط در داخل سلول های معینی از بدن گیاه یا جانور زندگی و فعالیت می کند. مثلاً ویروس آنفوانزا به دستگاه تنفس می رود و ویروس فلج اطفال به دستگاه عبوری آسیب می رساند.
راه های دفاع بدن:
۱- پوست :
پوست وظیفه محافظت از بدن را دارد. جانداران بیماری زا نمی توانند در پوست سالم نفوذ کنند.
۲- مخاط :
تنها راه ورود میکروب ها به بدن از راه پوست نیست، بلکه از راه هایی مانند دهان و بینی هم وارد می شوند. سطح داخلی دهان و بینی شما همیشه مرطوب است و ماده نسبتاً چسبناکی همیشه روی آنها را می پوشاند (شبیه آب دهان)، به این ماده مخاط گفته می شود. مخاط میکروب ها را به خود می چسباند و چون ماده میکروب کش دارد، بعضی از میکروب ها را می کشد. البته میکروب ها از راه آب و غذا وارد معده می شوند. اما در معده شیره ای ترشح می شود که بیشتر باکتری ها را می کشد.
۳- گلبول سفید :
گاهی باکتری های زیان آور از راه زخم وارد بدن شما می شوند. در این موقع پوست به عنوان اولین راه دفاعی نمی تواند جلوی آنها را بگیرد. پس ممکن است باکتری ها در داخل بدن شما تولید مثل کنند و زیاد شوند آنگاه از راه خون به همه جای بدن برسند و شما را بیمار کنند. گلبول های سفید خون با میکروب ها مبارزه می کنند. بدون گلبول های سفید بدن نمی تواند در مقابل میکروب ها زنده بماند.
گلبول های سفید به باکتری ها حمله می کنند بعضی گلبول های، میکروب ها را می خورند و بعضی دیگر راه های دیگری را انتخاب می کنند.
بعضی گلبول ها موادی مانند پادتن ترشح می کنند. پادتن ها می توانند باکتری های خاصی را بکشند. برای هر نوع باکتری، پادتن خاصی لازم است و یک نوع پادتن نمی تواند همه اقسام باکتری ها را نابود کند.
کمک به دفاع بدن:
ما وقتی بیمار می شویم که بدن ما نتواند در برابر میکروب ها مقاومت کند و آنها را از بین ببرد. در این هنگام پزشک با دادن دارو به دفاع بدن ما کمک می کند. مانند داروهای ضد عفونی کننده ها و آنتی بیوتیک ها.
۱- ضدعفونی کننده ها:
موادی که میکروب ها را در بیرون بدن می کشید، ضد عفونی کننده نام دارند.
۲- آنتی بیوتیک ها:
به گروهی از داروهای میکروب کش آنتی بیوتیک می گویند. در قدیم نان و پنیر کپک زده را روی زخم می گذاشتند گاهی این مواد زخم را درمان می کردند اما کسی علت را نمی دانست.
در حدود ۷۰ سال پیش فلمینگ میکروب شناس انگلیسی با تحقیق بر روی میکروب ها موفق شد تا با رشد دادن کپک سبز ماده ای را به دست آورد که خاصیت میکروب کش داشت و به آن پنی سیلین می گفتند. و این کار باعث شد تا اولین آنتی بیوتیک کشف شود.
واکسن چیست؟
واکسن ها میکروب های کشته شده یا ضعیف شده بیماری ها هستند که وقتی مقدار کمی از آنها به بدن تزریق شود گلبول های سفید پادتن مورد نظر را می سازند. یکی از انواع واکسن ها، واکسن سرخک است که در کودکی تزریق می شود. این واکسن باعث می شود تا بدن پادتن لازم را داشته باشد و در صورت ورود ویروس سرخک به بدن آن را از بین ببرد.
پرسش های بخش ۹
۱- عامل کدام دسته از بیماری های زیر، ویروس است؟
۱- فلج اطفال، هاری، آبله
۲- کچلی، حصبه، سرخک
۳- سل، آنفلوانزا، فلج اطفال
۴- کزاز، سرخک، هاری
۲- کدامیک از موارد زیر، کار مبارزه با باکتری ها را بر عهده دارند؟
۱- گلبول قرمز
۲- استخوان ها
۳- عضلات
۴- گلبول های سفید
۳- میکروب پس از گذشتن از اولین موردهای دفاعی بدن با کدام قسمت زیر از بین می رود؟
۱- مایع مخاطی
۲- گلبول های سفید
۳- پوست
۴- اشک چشم
۴-عامل کدام بیماری زیر، باکتری ها هستند؟
۱- فلج اطفال
۲- سرخک
۳- کزاز
۴- هاری
۵- به موادی که میکروب ها را بیرون از بدن می کشند چه می گویند؟
۱- واکسن ها
۲- ضدعفونی کننده
۳- آنتی بیوتیک ها
۴- هیچکدام
۶- ولین آنتی بیوتیک، به نام پنی سیلین توسط چه کسی کشف شد؟
۱- ورستن
۲- ازی
۳- لمینگ
۴- استور
| سوال | یک | دو | سه | چهار | پنج | شش |
| جواب گزینه | ۱ | ۴ | ۲ | ۳ | ۲ | ۳ |
سؤالات تشریحی
۱- بیماری های واگیردار کدامند؟
به بیماری هایی که از یک فرد به افراد دیگر منتقل می شود واگیردار می گویند.
2- چرا میکروب ها در بدن به سرعت تولید مثل می کنند؟
زیرا در بدن غذا و دمای مناسب برای رشد آنان وجود دارد.
3- ساختمان ویروس ها چگونه است؟
بسیار ساده است و از ساختمان موجودات تک سلولی ساده تر است و مواد درون هسته یافت می شوند.
4- باکتری های بیماری زا را نام ببرید؟
حصبه، وبا و سل
5- باکتری ها در کدام گروه طبقه بندی می شوند؟
در گروه آغازیان
6- فایده مخاط بینی چیست؟
مخاط، میکروب هایی را که می خواهند وارد بدن شوند به خودش می چسباند و چون ماده میکروب کشی هم در آن وجود دارد بعضی از میکروب ها را از بین می برد.
7- گلبول های سفید چه می کنند؟
گلبول های سفید به دو طریق موجب نابودی میکروب ها می شوند بعضی میکروب ها را می خورند و بعضی دیگر پادتن یا داروی ضد سم را می سازند.
8- داروهای ضد میکروب چند نوع هستند؟
دو نوع هستند. یا میکروب های خارج از بدن را از بین می برند که به آنها داروی ضد عفونی کننده می گوئیم یا ممکن است از نوع داروهای میکروب کش باشند که به آنها آنتی بیوتیک می گوئیم.
9- واکسن چیست؟
واکسن میکروب ضعیف شده یا کشته شده میکروب ها است. وقتی این میکروب ها وارد بدن می شوند گلبول های سفید به دفاع از بدن بر می خیزند تا مقاومت بدن را افزایش دهند و در بدن پادتن علیه آن بیماری ایجاد می شود.
10- چند راه محافظت از غذاها را در برابر باکتری بنویسید؟
استفاده از یخچال، استفاده از نمک، خشک کردن بعضی از خوراکی ها
نرم افزار های آموزشی دوره ابتدایی
نرم افزار آموزش چهار عمل اصلی با بازی بسکتبال
نرم افزار خوب بگرد و نگاه کن، حاصلضرب رو پیدا کن
نرم افزار آموزش ساعت برای پایه ی دوم و سوم
نرم افزار آموزش جدول ضرب به وسیله ی بازی
نرم افزار آموزش ضرب( کاری از سایت رهیار)
نرم افزار آموزش تقسیم ( تیر اندازی)
نرم افزار جغرافیای کلاس پنجم درس عراق
پنالتی اعداد (نرم افزار آموزش چهار عمل اصلی)
نرم افزار همسایگان ایران پایه پنجم
نرم افزار ساخت آزمون های آنلاین
نرم افزار تخته هوشمندSmart Class teaching
دانلود بازی آموزشی برای بخش پذیری
بازی آموزشی شناسایی حیوانات دریا
بازی آموزشی شناسایی حیوانات جنگل
بازی آموزشی مرتب کردن تخم مرغ ها(مقایسه اعداد اعشاری)
بازی آموزشی مسابقه تیراندازی(ضرب وتقسیم)
بازی آموزشی پسر ماجراجو(درصد وکسر)
بازی آموزشی جنگ ستارگان(کسر های مساوی وعدد مخلوط)
بازی آموزشی بمباران(کسر ها)
آزمایشات کتاب علوم
| |
خلاصه درس ها و کار برگ ها
خلاصه و نمونه سوال علوم ( ساختمان مواد )
خلاصه و نمونه سوال علوم ( تغییرات مواد )
خلاصه و نمونه سوال علوم ( ماشین ها )
خلاصه و نمونه سوال علوم ( نور و رنگ )
خلاصه و نمونه سوال علوم ( تاریخچه ی زمین )
خلاصه و نمونه سوال علوم ( خاک زندگی بخش )
خلاصه و نمونه سوال علوم ( زمین نا آرام )
خلاصه و نمونه سوال علوم ( جانداران ساده )
جغرافی-کارگروهی-نقشه آذربایجان
جغرافی-کارگروهی-نقشه ی همسایه های ایران
علوم (خاک)
مواد تشکیل دهنده خاک‌ها
موادی که خاک‌ها را تشکیل میدهند به چهار قسمت تقسیم می‌شوند: •مواد سخت: مواد سخت را ترکیبات معدنی
تشکیل میدهند ولی ممکن است دارای مقداری مواد آلی نیز باشند. البته این ترکیبات معدنی از تخریب سنگ‌های
اولیه یا سنگ مادر حاصل شدهاند که گاهی اوقات همراه با مواد تازه کلوئیدی و نمک‌ها می‌باشند.
•موجودات زنده در خاک‌ها : تغییراتی که در خاک‌ها انجام می‌پذیرد بوسیله موجودات زنده در خاک انجام می‌گیرد. قبل از همه
ریشه گیاهان، باکتری‌ها، قارچها، کرم‌ها و بالاخره حلزون‌ها در این تغییرات شرکت دارند.
•آب موجود در خاک‌ها : آبی که در خاک وجود دارد حمل مواد حل‌شده را به عهده دارد که البته این مواد حمل شده برای رشد
و نمو گیاهان به مصرف می‌رسد. آب موجود در خاک‌ها از باران و آبهای نفوذی، آب جذب شده و بالاخره آبهای زیرزمینی تشکیل
شده که در مواقع خشکی از محل خود خارج شده و بمصرف می‌رسد.
•هوای موجود در خاک : هوا همراه با آب در خرده های خاک‌ها وجود دارد که البته این هوا از ضروریات رشد و نمو گیاهان
و ادامه حیات حیوانات می‌باشد. مقدار اکسیژنی که در این هوا وجود دارد از دی اکسید کربن کمتر است و این بدان علت است که
ریشه گیاهان برای رشد و نمو اکسیژن مصرف کرده و دی اکسید کربن پس میدهند.
خاک رسی : ذرات رس (Clay) دارای قطری کوچکتر از ۰٫۰۰۲ میلی‌متر می‌باشند و در حدود ۵۰٪ خاک را تشکیل میدهند.
خاک‌های رسی چون دارای دانه‌های بسیار ریزی هستند به خاک سرد معروفند و در مقابل رشد گیاهان مقاومت نشان داده و رشد
آنها را محدود می‌کنند.
خاک به چند صورت تشکیل می شود؟
الف) سنگ در روز زیر آفتاب گرم و در شب سرد می شود وقتی این کار سالها تکرار شود
سنگ کم کم ترک بر می دارد و خرد می شودو خاک ایجاد می شود
ب) آبی که در زمستان در لایه های ترک های سنگ یخ می بندد و باعث می شود که آن ها زودتر خرد شوند.
ج) ریشه گیاهان باعث خرد شدن سنگ ها و بوجود آمدن خاک می شود.
2- دانستن این که زمان لازم برای تشکیل یک لایه خاک به قطر یک سانتی متر 200 سال لازم است چه اهمیتی برای ما دارد ؟
باید به ضرورت مراقبت از خاک و استفاده های صحیح از آن توجه کنیم.
3- خاک در بیابان بیشتر تشکیل می شود یا در جاهای پر باران و مرطوب؟ دلیل بیاورید.
با توجه به شرایط تشکیل خاک که در جاهای مرطوب و پر باران سنگ ها زودتر به خاک تشکیل می شوند اما
در بیابان این شرایط کمتر به وجود می آید به همین علت آثار با ستانی در نواحی خشک سالم تر مانده است.
4- چه نوع خاکی برای کشاورزی مناسب تر است؟
خاکی که حاوی مقدار مساوی ماسه ، رس و گیاخاک باشد برای کشاورزی مناسب است زیرا سرعت نفوذ آب و
حجم ذخیره آب در این خاک بیشتر است.
5- در چه نوع خاک هایی آب بیشتر نفوذ می کند؟
خاک هایی که ذرات آنها درشت تر و فاصله بین ذرات شان بیشتر است، آب را بیشتر عبور می دهند.
6- نتیجه آزمایش « یورستن » چه بود؟
او نتیجه گیری کرد که گیاهان موادی را از خاک می گیرند.
7- چرا خاک مزرعه بهتر از خاک کنار جاده و بیابان است؟
برای این که مقداری از باقی مانده بدن گیاهان و جانوران مرده و پوسیده به آن اضافه شده است.
8- گیاخاک چیست؟
به قسمت بالای خاک که حاوی باقی مانده بدن گیاهان و جانوران است و به رنگ تیره می باشند گیا خاک
می گویند.
9- گیا خاک در کدام قسمت خاک قرار می گیرد؟
در بالای خاک.
10- در کشاورزی خاک رو مهم است یا خاک زیر؟ چرا؟
خاک رو . چون دارای گیاخاک و املاح موجوددر خاک است.
11- چه عواملی باعث فرسایش خاک می شود ؟
آب های جاری مثل رودها، سیلاب ها ، که سبب کندن و بردن خاک و در نتیجه فر سایش خاک می شود.
12- چه عواملی باعث می شود که بر خی زمین های کشاورزی ضعیف شده و دیگر حاصل خیز نبا شد؟
عواملی مانند نابود شدن پوشش گیاهی توسط انسان یا جانوران ، کندن و بر داشتن خاک به وسیله انسان ، شیب
زمین و آب ها ی جاری مثل رودها و سیلاب ها که باعث فرسایش خاک می شود و در نتیجه باعث کاهش تولید
محصول کشاورزی.
13-چرا ماموران دولت از چریدن دامها در بعضی از زمین های جلو گیری می کند؟
چون چریدن پی در پی و بی رویه دام ها ، پوشش گیاهی را از بین می برد به همین جهت برخی از مراتع را
برای چند سال محافظت می کنند تا گیاهان رشد کند.
14- زمین های کشاورزی پس از مدتی مواد غذایی خود را از دست می دهند برای بر گرداندن این مواد به خاک
چه باید کرد؟
اقداماتی مانند کشت تناوبی، عوض کردن نوع کشت ، دادن کودهای دامی و کشاورزی به زمین
15- چرا پوشش گیاهی برای جلو گیری از فرسایش خاک مهم است؟
چون ریشه گیاهان باعث می شود ذره های خاک به هم بچسبندو از جابجا شدن آن جلو گیری کند.
16- « یورستن » گه بود و در رابطه با خاک و رشد گیاهان چه کرد؟
دانشمند یونانی بود که می خواست بداند گیاهان برای رشد کردن چه چیزی را از خاک می گیرند. به همین جهت
مقداری برگ خشکیده را جمع کرد و آنها را سوزاند و خاکستر باقی مانده را با مقداری آب خالص مخلوط کرد و
از صافی گذراند وآبی را که از صافی گذشته بود و چشید متوجه شد که مزه آن
تغییر کرده است پس نتیجه گرفت که گیا هان موادی را از خاک می گیرند.
خلاصه و نمونه سئال درس ساختمان مواد
علوم پنجم ابتدایی ( بخش اول - ساختمان مواد )
1- مانند
دانشمندان فکر کنید : در سال های پیش آموختید که "مشاهده
کنید". یعنی مشاهده کردن یک راه یادگیری است. مشاهده یعنی استفاده از اندام
های مختلف بدن .
2- بپرسید : تحقیقات علمی معمولاً با چیزهایی شروع می
شوند که درباره آنها اطمینان کافی ندارید. در این مواقع پرسش هایی به ذهن شما می
رسد که واقعاً مایلید به آنها جواب دهید.
3- فرضیه بسازید : وقتی شما با استفاده از مشاهده به پرسش
خود یک پاسخ احتمالی می دهید فرضیه سازی می کنید. اما فرضیه باید قابل آزمایش کردن
باشد. در غیر این صورت لازم است آن را عوض کنید.
4- آزمایش کنید : معمولاً در آزمایش های مقایسه ای همه چیز
را مشابه انتخاب می کنند و فقط یک چیز را تغیر می دهند. در این آزمایش هم فقط دمای
آب در سه لیوان تفاوت داشت. (آزمایش تهیه آب لیمو).
5- یادداشت بردارید : وقتی آزمایش را انجام می دهید، مشاهده می
کنید و اطلاعاتی به دست می آوریدکه باید آنها را یادداشت کنید. تهیه نمودار و
جدول، راهی برای رسیدن به نتیجه است. برای کسب اطمینان از درستی نتیجه، لازم است
آزمایش چند بار تکرار شود.
6- نتیجه بگیرید : بعد از مطالعه اطلاعات به دست آمده، باید
از آنچه آموخته اید نتیجه گیری کنید. نتیجه باید درباره فرضیه شما باشد. فرضیه ای
که از راه های مختلفی درست در آید، نظریه نامیده می شود.
ساختمان
مواد
ماده
چیست؟
تمام
چیزهای غیر زنده ای که در اطراف ما هستند، ماده نام
دارند. بعضی از مواد مانند چوب و سنگ شکل ثابتی دارند. موادی که در دمای معمولی
شکل آنها تغییر نکند، جامد هستند. موادی که
به شکل ظرف خودشان در آیند مایع هستند و موادی که
در فضا پخش می شوند و با چشم دیده نمی شوند گاز هستند.
مواد
از چه ساخته شده اند؟
اگر به دانه های شکر نگاه کنید می بینید از دانه های بسیار ریزی درست شده است که
این ذره های بسیار کوچک با چشم معمولی قابل مشاهده نیستند. پس با میکروسکوپ های
بسیار قوی آن را هزاران برابر درشت می کنند تابتوان آنها را دید. به هر کدام از
این ذره ها یک مولکول شکر گفته می شود. مولکول هر ماده با ماده دیگر متفاوت است و
به همین دلیل، مواد خاصیت های متفاوتی دارند. رنگ، بو و مزه از خاصیت های هر ماده
هستند.
آیا
مولکول ها حرکت دارند؟
اگر در یک شیشه عطر را باز کنند و در جایی قرار دهید، بوی آن در هواپخش شده و به
مشام می رسد. پس نتیجه می گیریم که مولکول های عطر پیوسته در حرکتند و بوی عطر در
هوا پراکنده می شود. در تمام مواد مولکول پیوسته در حال جنبش هستند. بویی که از
شیشه عطر برمی خیزد همان مولکول های ماده است که از ماده جدا می شوند و به بینی ما
وارد می شوند.
آیا بین مولکول
ها ی مواد ربایش و چسبندگی وجود دارد؟
حال اگر در یک ظرف روغن چند قطره آب بریزند و آنها را با وسیله ای به هم نزدیک
کنید به هم می پیوندند؛ یعنی مولکول های هر ماده همدیگر را می یابند. ربایش مولکول
ها در همه اجسام یکسان نیست. در بعضی مواد ربایش با شدت بسیاری صورت می گیرد مانند
چوب که نمی توانیم آن را با دست جدا کنیم.
وضع
مولکول ها در مواد جامد، مایع و گاز چگونه است؟
در مواد جامد مولکول ها به هم نزدیک اند و با نیروی زیاد
یکدیگر را می ربایند. مولکول ها در مواد جامد فقط در سر جای خود می لرزند؛ به همین
دلیل، شکل و حجم مواد جامد همیشه ثابت است و تغییر نمی کند.
در مواد مایع فاصله مولکول ها از هم بیشتر است. مولکول های مواد
مایع مانند دانه های زنجیر به هم متصل اند و زنجیرهای کوچکی را به وجود آورده اند.
مولکول های مواد جامع می توانند آزادانه سُر بخورند و جابه جا شوند. به همین دلیل
یک مایع به شکل ظرف خود در می آید.
در بین مولکول های گاز تقریباً نیروی ربایش وجود ندارد.
به همین دلیل مولکول های گاز همدیگر را نمی ربایند و آزادانه حرکت می کنند. فاصله
بین مولکول های گازها از دو ماده دیگر بیشتر است. به همین دلیل گازها در همه جا و
در محیط اطراف خود پراکنده اند.
چرا
مواد خاصیت متفاوتی دارند؟
مولکول ها از ذرات کوچک تری به نام اتم تشکیل شده اند. اگر اتم هایی که مولکول های
یک ماده را می سازند یکسان باشند. به آن ماده عنصر می گوئیم. گاز اکسیژن که برای
تنفس موجودات زنده ضروری است یک عنصر است. چون مولکول آن از دو اتم یکسان ساخته
شده است. موادی مانند طلا، آلومینیم و آهن یک عنصر هستند.
اگر مولکول های یک ماده از دو یا چند نوع اتم مختلف ساخته شده باشد به آن ماده
ترکیب می گوییم. مانند آب که از دو اتم ئیدروژن و یک اتم اکسیژن تشکیل شده است. پرسش های بخش 1
1- اتم های تشکیل دهنده کدام ماده مثل هم نمی باشد؟ اکسیژن طلا نمک آلومینیم
2- اتم های کدام دسته مواد مثل هم
می باشند؟
ئیدروژن، الکل ، اکسیژن
آب، آهن، ئیدروژن 
اکسیژن، آب، ئیدروژن
آهن، گوگرد، اکسیژن
3- کدامیک از مواد زیر عنصر است ؟ نمک اکسیژن
کربن نفت دی اکسید کربن
4- مواد در کدام یک از حالت های زیر، تعداد جایی را که اشغال می کنند، ثابت است؟
گاز، مایع جامد، گاز جامد، مایع، گاز مایع، جامد
سؤالات
تشریحی
1- چه چیزهایی خاصیت یک ماده هستند؟ رنگ ، بو، مزه
2- جنبش مولکولی چیست؟ مولکول های یک ماده پیوسته در حال جنبش هستند. در مواد گازی شکل جنبش مولکول ها خیلی زیاد و در مایعات نسبت به گازها کمتر است در اجسام جامد مولکول ها فقط در جای خود می لرزند.
3- چرا چنبش مولکولی باعث نمی شود که مواد از هم پراکنده می شوند؟ زیرا ربایش مولکولی باعث می شود مولکول های ماده یکدیگر را بربایند.
4- مولکول ها از چه ساخته شده اند؟ ازاتم
5- به چه موادی عنصر می گوییم؟ به موادی که اتم های یکسان داشته باشند.
6- به چه موادی ترکیب می گوییم؟ به موادی که از چند نوع اتم مختلف درست شدهاند.
7- کدام نوع از مواد شکلشان تغییر می کند؟ گاز و مایع
خلاصه درس و نمونه سوال علوم تاریخچه ی زمین
علوم پنجم ابتدایی ( بخش پنجم – تاریخچه ی زمین )
زمین شناسان با استفاده از آثاری که از گذشته به دست آورده اند، به اطلاعات زیادی پی برده اند. آن ها با مطالعه ی سنگ های رسوبی درباره ی آب و هوا، محل دریاها، خشکی ها و نوع گیاهان و جانورانی که از بین رفته اند، اطلاعاتی به دست آورده اند.
نادرست 2- دوزیستان بعد از خزندگان در روی زمین به وجود آمدند.
درست نادرست
3- همه فسیل های یک منطقه را نباید جمع آوری کرد.
درست نادرست
وقتی آب رودخانه ها به دریا ها و دریاچه ها می ریزند مقداری گل و لای و شن و ماسه با خود به دریاها می برند. موادی که وارد دریا می شوند بر اثر سنگینی به ته دریا می روند و بر اثر فشار و سنگینی لایه های جدید، لایه های قدیمی محکم می شوند و تبدیل به سنگ می شوند.
2- معمولاً در سنگ های رسوبی لایه های قدیمی تر در کجا قرار می گیرند؟ در زیر قرار می گیرند.
3- فسیل یا سنگواره چیست و چگونه تشکیل می شود؟
هنگامی که جانداران در بین لایه های شن و ماسه مدفون می شود در طی سالیان دراز قسمت های نرم بدن می پوسد و اثر قسمت های سخت بر روی سنگ ها باقی می ماند؛ به این آثار باقیمانده از جانداران فسیل یا سنگواره گفته می شود.
4- از موجودات ساکن در آب بیشتر فسیل می ماند یا از موجودات ساکن در خشکی؟ از موجودات ساکن در آب
5- از سنگواره ها چه استفاده ای می شود؟ برای شناسایی تاریخچه هر ناحیه، سنگواره آن ناحیه را مورد بررسی قرار می دهند.
6- از سنگواره ای که اثر صدف جانوران را نشان می دهد چه می فهمیم؟
می فهمیم که درآن ناحیه در زمان های دور دریا بوده است.
7- زندگی موجودات زنده ابتدا از کجا آغاز شد؟ ابتدا از دریاها آغاز شد.
8- از چه زمانی جانوران بر خشکی ها ظاهر شدند؟
از زمانی که گیاهان در خشکی به وجود آمدند، جانوران نیز در خشکی فراوان شدند.
9- بعد از نابودی خزندگان چه جانورانی زیاد شدند؟ پرندگان و پستانداران